جلسه‌ای که نمایندگان کنگرۀ آمریکا برای به‌اصطلاح‌توضیح‌خواهی از مدیر شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک برگزار کردند،خصوصیّت آشکارکنندگی دارد و می‌تواند به زبان صریح، حقایق را درباره غرب به مخاطب ایرانی بنمایاند.
گروه سیاسی - مهدی جمشیدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی نوشت؛ گاهی رهبر معظمّ انقلاب در میانۀ گفته‌های خویش، ارجاع‌هایی به غرب می‌دهند و منطق آنها را در عمل توضیح می‌دهند، امّا روایتی که از غرب ارائه می‌کنند برخلاف روایت‌های روشنفکران ایرانی از واقعیّت‌های آنجاست. ازاین‌رو، برخی تردید می‌کنند که آیا روایت ایشان از منطق حکمرانی در غرب، حقیقت دارد یا ایشان به دلیل مقابله و مواجهه‌اش با تمدّنی غربی، چنین تصویری را عرضه می‌کنند؟ هرچند مطالعۀ بسیاری از واقعیّت‌های قدرت و دولت در غرب، می‌تواند بیان‌گر صدق و درستی روایت ایشان از غرب باشد، امّا به نظرم جلسه‌ای که نمایندگان کنگرۀ آمریکا برای به‌اصطلاح‌توضیح‌خواهی از مدیر شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک برگزار کردند، بیش از واقعیّت‌های دیگر، خصوصیّت آشکارکنندگی دارد و می‌تواند به زبان صریح، حقایق را به مخاطب ایرانی بنمایاند. ازاین‌رو، چند لایه از آنچه که در این جلسه گذشت را ارائه می‌کنم.
1. نمایندگان کنگرۀ آمریکا، دوگانۀ «حاکمیّت» و «مردم» نساختند و نگفتند که حضور در شبکه‌های اجتماعیِ بیگانه را باید به «انتخاب خودِ مردم» واگذار کرد و ما به عنوان کسانی که در حاکمیّت هستیم، نباید در این روند طبیعی، «مداخله» کنیم و بخواهیم به آن جهت بدهیم. آنها مردم را «در برابر حاکمیّت»، تصویر و توصیف نکردند و به این طریق، حاکمیّت را «منفعل» و «بی‌عمل» نساختند. آنها آشکارا «به جای مردم» تصمیم می‌گرفتند و «به جای مردم» سخن می‌گفتند، درحالی‌که «انتخاب مردم»، همان بود که در «عمل» انجام داده بودند؛ یعنی حضور گسترده در مدیر شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک. این حضور عملیِ مردم، هرگز مجوزی برای «عقب‌نشینی» و «انفعال» نمایندگان کنگرۀ آمریکا نشد و در درون آنها، «تعارض منافع» ایجاد نکرد که خود را در مقابل مردم قرار ندهند. آنها مدعی نشدند که چنین منطقی، موجبات «شکاف دولت و ملّت» را فراهم می‌آورد و جامعه را تحریک می‌کند و می‌شوراند.
2. نمایندگان کنگرۀ آمریکا به عنوان «تکثّر سلایق» و «تعدّد علایق» در جامعه، اجازه ندادند که جامعه با انتخاب‌های خودش تنها بماند و هیچ «هدایت» و «جهت‌دهی» و «اثرگذاریِ» حاکمیّتی در میان نباشد، بلکه آشکار از تهدیدها و چالش‌های حضور در شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک سخن گفتند و با وجود «مقبولیّت» این شبکه در آمریکا، وجود آن را یک خطر بزرگ شمردند. آنها به‌رسمیّت‌شناختن دیگری‌ها و تنوّع‌ها را به معنی «عدم‌سیاست‌گذاری» و «خلاءتدبیر» معنا نکردند و مسیر «ول‌بودنِ فضای مجازی» را در پیش نگرفتند.
3. نمایندگان کنگرۀ آمریکا، بسیار به «امنیّت ملّی» ارجاع دادند و همۀ مطلوب‌های دیگر خود را در سایۀ آن تفسیر کردند و هیچ تناقض و تعارضی را با آن برنتافتند. امنیّت ملّی، در رأس همۀ مقدّسات آنهاست و هیچ امری از نظر اهمّیّت و اولویت، در کنار آن نیست. آنها نه‌تنها از «ارجاع‌دادن به امنیّت»، شرمنده و سرافکنده نبودند، بلکه چنان قاطع و راسخ سخن می‌گفتند که گویا به کتاب مقدّس استناد می‌کردند. در آنجا، «استدلال امنیّتی» همچون یک نقطۀ ضعف و در برابر رویکردهای دیگر نیست. آنها حتّی «لیبرال-دموکراسی» را نیز در سایۀ امنیّت پذیرفته‌اند و با آن مقیّد و محدود کرده‌اند.
4. نمایندگان کنگرۀ آمریکا، همواره مدیر شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک را به «دولت چین» نسبت دادند و تلاش می‌کردند «دست توطئۀ چین» را در این شبکۀ اجتماعی عیان سازند و ثابت کنند که این شبکۀ اجتماعی، «مستقل» و «بی‌طرف» نیست، بلکه سیاست‌های دولت چین را در آمریکا عملیاتی می‌کند. اینان هم به «نظریۀ توطئه» باور داشتند و هم به «وجود دشمن» و هم «خنثی‌نبودن شبکه‌های اجتماعی». دشمن‌انگاریِ چین در این جلسه به حدّی بود که مخاطب احساس می‌کرد دولت چین، «شر مطلق» و «شیطان محض» است و هر لحظه در کمین است تا به دولت آمریکا، ضربه بزند. نه سخنی از «تعامل» در میان بود و نه حرفی از «خوش‌بینی». آنان در عمق وجودشان، «نگران» و «دغدغه‌مند» بودند که مبادا دست پنهانِ دولت چین از آستین شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک برآید و دولت و جامعه را در آمریکا دچار اختلال کند.
5. نمایندگان کنگرۀ آمریکا، آن هنگام که می‌خواستند به دولت چین اشاره کنند و از آن نام ببرند، تعبیر «دولت کمونیست چین» را تکرار می‌کردند و این یعنی به مسأله، «نگاه ایدئولوژیک» دارند و «ایدئولوژی کمونیستی» را یک چالش مهلک برای خود می‌شمارند. آنها در نزاع ایدئولوژی‌ها، بی‌طرف نبودند و نمی‌گفتند در نظر ما، آنچه که اهمّیّت دارد «منافع ملّی» است و نه «ایدئولوژی». آنها از مواضع‌شان، «ایدئولوژی‌زدایی» نکرده بودند.
6. نمایندگان کنگرۀ آمریکا، هرگز از «موضع فروتر» - و حتّی برابر - با مدیر شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک سخن نگفتند و با او عکس یادگاریِ حقارت‌آمیز نگرفتند، بلکه بارها و بارها، او و سخنان و دولتش را «تحقیر» کردند و به او اجازۀ چندانی برای پاسخگویی ندارند. آنها نشان دادند که اینجا، خاک آمریکا و کنگرۀ آمریکا است و ما حقّ داریم نسبت به این شبکۀ اجتماعی، «اِعمال حکمرانی» کنیم و تو نیز باید همچون «یک متهم»، توضیح بدهی و بازی زیرکانه و رندانه را کنار بنهی. آنها می‌دانستند که دو سوّم از جوانان‌شان نسبت به شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک، «وابسته» و «شرطی» شده‌اند، امّا با این حال، از «موضع ضعف» سخن نگفتند و حتّی چانه‌زنی نیز نکردند. اقتدار آنها در سطحی بود که مدیر شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک جرأت نکرد فروتری وضع طرف آمریکایی را از نظر اجتماعی به رخ آنها بکشد و از این طریق، عرض اندام کند.
انتهای پیام/